Zeytin Anavatanında Yeniden Doğuyor

Yrd.Doç.Dr Ebru SAKAR

Harran Üniversitesi

Abidin TATLI

Zeytindostu Derneği Başkan Vekili

Akdeniz uygarlığının bir sembolü olan zeytin (Olea europaea L.), tarih boyunca bu bölgede kurulan uygarlıkların temelini oluşturmuştur.

Zeytinin anavatanının ve gen merkezinin Güneydoğu nadolu Bölgesi olduğu araştırıcılarca ifade edilmektedir.        

Son yıllarda yapılan çalışmalarda Kahramanmaraş, Hatay ve Mardin şeridinde zeytin ağacının en alt türüne rastlanmış olması bu yargıyı kesinleştirmektedir (Anonim 2002 a). Güneydoğu Anadolu bölgesinde ilk yerleşimini tamamlayan zeytin, Batı Anadolu’ya ve oradan da Ege adaları yolu ile Yunanistan, İtalya, Fransa ve İspanya’ya kadar uzanmıştır. Sicilya yolu ile Kuzey Afrika’ya sıçrayan zeytin, Güneydoğu Anadolu’dan çıkarak Suriye ve Mısır üzerinden ilerleyen ikinci kol ile birleşmiş ve böylece Akdeniz’in tüm güney kıyılarına yayılmıştır. Bir üçüncü kol da Irak ve İran üzerinden Afganistan ve Pakistan’a kadar ilerlemiştir. XVI. yüzyılda İspanyollar tarafından Güney ve Kuzey Amerika’ya götürülmesi ile zeytin dünyadaki yayılışını tamamlamıştır (Anonim 2002).

Bu yıl Kutsal ağaç ile ilgili olarak İlimizde tekrar çalışmalara hız verildi. Harran Üniversitesi Öğretim Üyesi zeytin milliyetçisi Yrd. Doç. Dr  Ebru Sakar'a ve Zeytindostu Derneği Başkan Vekili Abidin Tatlı' nın birlikte hareketleriyle çalışmaları hız kesmek bilmiyor.

ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI’NA HİZMET ADINA

 ŞANLIURFA’DA YAPILAN ÇALIŞMALAR

  1.     Türkiye II. Zeytin ve Zeytinyağı Kongresi 2-6 Ekim 2012'e Şanlıurfa'da Yapıldı

Birincisi Bursa’da 06-09 Haziran 2000 tarihinde Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi tarafından düzenlenen 2.si ise Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü ve GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı ile ortaklaşa düzenlenen “Türkiye II. Zeytin ve Zeytinyağı Kongresi” üniversitenin Osmanbey Yerleşkesi Ziraat Fakültesi anfisinde düzenlenmiştir.

  Törende kongre başkanı Prof. Dr. Bekir Erol Ak  açılış konuşması yaptıktan sonra Kongre sekreteri Doç. Dr. Ebru Sakar'a ve kongrede desteklerinden dolayı Zeytindostu Derneği Başkan Vekili Abidin Tatlı'ya teşekkür ederek konuşmalarını bitirdi. Ardından sırasıyla  Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet Ali Çullu, Devlet Eski Bakanlarından Ekrem Pakdemirli, Zeytindostu Derneği başkanı Mustafa Alhat, Ege İhracatçıları Birliği başkanı Ali Nedim Güreli, Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi başkanı Dr. Mustafa Tan, TAGEM Genel Müdürü Doç. Dr. Masum Burak, GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanı Sadrettin Karahocagil, Harran Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İbrahim Halil Mutlu, Belediye Başkan Vekili Mahmut Kırıkçı, Şanlıurfa Valisi Celalettin Güvenç birer konuşma yaptılar.

  Mardin Valisi Turhan Ayvaz, Şanlıurfa’daki daire amirleri, akademisyenlerin, öğrencilerin ve 110 misafir bilim adamının katıldığı, 6 Ekim 2012 tarihine kadar devam eden kongrede, 8 oturum da 27 sözlü sunumun yanında 66 posterli sunum yapıldı.

Bu kongre, ülkemizin en önemli ekonomik ürünlerinden bir olan zeytin ve onun ürünü zeytinyağı konusunda gerek araştırıcılar gerekse bu sektörden ekonomik anlamda yarar sağlayan üretici, ihracatçı ve tüketicilerin sorunlarını, bu sektörün bileşenlerini bir araya getirmeyi amaçlamıştır.

Zeytin Yetiştiriciliği her geçen gün üretim alanlarının artmasıyla gelişmektedir. Dünya genelinde 9 milyon hektarın üstünde zeytin alanları vardır. Bu zeytinlerin % 90’ı Akdeniz Ülkelerinde yetiştirilmektedir.  Zeytinin özel iklim istekleri nedeniyle her yerde yetiştiricilik yapılamamaktadır. Yaklaşık olarak 20 ülkede bu meyve türü yetiştirilebilmektedir.  Zeytin yetiştiriciliği yapan ülkelerin alanları dikkate alındığında İspanya, Tunus, İtalya, Türkiye ve Yunanistan ilk sıralarda yer almaktadır.

Ülkemizde Zeytin yetiştiriciliği Ege, Marmara, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde yapılmaktadır.  Zeytin sofralık tüketimin yanı sıra önemli düzeyde yağlık olarak değerlendirilmektedir. Zeytinyağı kullanımının insan sağlığı bakımından ne kadar önem kazandığı hem görsel medyada hem de yazılı basın aracılığıyla insanlara duyurulmaktadır. Ancak unutulmaması gereken en önemli noktalardan biri,  Türkiye önemli bir zeytin ve zeytinyağı üreten bir ülkedir. Buna karşın, ülkemizde halen zeytinyağı tüketiminin düşük seviyelerde olması, kalite ve tağşiş gibi aşılması gereken sorunlar da vardır.  Öte yandan,  yağ teknolojisi bakımından ve bu yağı üreten sanayicinin,  ihracatçının pazarlama konusunda önemli sorunları vardır.  Bu kongrede bilim insanları ve bu sektörün önde gelen üretici, sanayici, ihracatçı gibi sahiplerini bir araya getirerek sorunlara çözüm arayışında katkılarda bulunmak istiyoruz. Kısacası Zeytin yetiştiriciliğine ve zeytinyağına gönül vermiş insanların üretim aşaması ve üretim sonrası işleme, pazarlama sorunları hakkında görüşler ortaya çıkacaktır. Son yıllarda zeytinyağı ve zeytinin beslenmedeki önemi konusundaki bilincin ve tüketimin artmasıyla ithalatçı ülke sayısı da artmıştır.

Harran Üniversitesinin kuruluşunun 20. yılı etkinlikleri çerçevesinde bu kongre düzenlenmekte, üretici, sanayici ve  katılımıyla da gerek ülkemiz ve gerek bölgemiz ve Şanlıurfa ilimiz için yararlı bilgilerin ortaya çıkmıştır. 

Çoğalma ve yetiştirme teknikleri, ıslah ve genetik, biyoloji ve fizyoloji, bioteknoloji, bitki besleme sulama, hastalık ve zararlılar, mekanizasyon, organik tarım, zeytinyağının insan sağlığı açısından önemi, ürün işleme ve değerlendirme, zeytinyağının sınıflandırılması ve kalite kriterleri, zeytin ve zeytinyağı işleme teknikleri, çevre ve atıklar, ekonomi ve pazarlama konularının işlendiği kongrede açılış konuşmalarının ardından kongreye katılanlar hatıra fotoğrafı çektirdiler.

2. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ev Sahipliği ve Zeytindostu Derneği ile ortaklaşa “Zeytinyağı Tadım Eğitim Programı” düzenlendi.

Harran Üniversitesi Osmanbey Yerleşkesi Ziraat Fakültesi anfisinde düzenlenen program iki gün sürdü

Koordinasyonunu Ziraat Fakültesi Öğretim Üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Ebru Sakar’ın yaptığı tadım eğitim programı “Kaliteli zeytinyağı yetiştirilmesi, zeytinyağının kalitesini ölçebilen bireyler yetiştirilmesi, zeytinyağının faydalarının anlatılması amaçlanmıştır.

25 kişilik guruplar halinde iki guruptan oluşan tadım toplantısını, Zeytindostu Derneği YK Üyesi, zeytin dostu derneği koordinatörü ve tadım uzmanı ve Serdar Öçten Ünsal sundu.

Tadım eğitimi ile ilgili olarak Zeytin dostu Derneği Yönetim Kurulu Üyesi ve Başkan Vekili Abidin Tatlı tarafından yapılan açıklamada; “Eğitimin amacı, üretici ve tüketici farkı gözetmeksizin her kesimde zeytinyağı tadım kriterleri konusundaki bilincin arttırılması ve zeytinyağının duyusal kriterleri açısından tanıtımının yapılmasıdır. Eğitim 1. ve 2. grup olarak gerçekleştirilecek. Eğitimde ayrıca katılımcılara stoklama ve ambalaj gibi konularda da bilgiler aktarıldı. Eğitimin gerçekleşmesinde katkıları olan başta Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi dekanı Prof. Dr. M.Ali Çullu ve öğretim üyelerinden Doç. Dr. Ebru Sakar’a şükranlarımızı sunuyoruz.” Şeklinde memnuniyeti belirtildi.